18 januari 2018 12:14

In 2018 is het kortebaancircus te gast in 27 verschillende kortebaanplaatsen. De afgelopen decennia werd er echter in ruim honderd verschillende dorpen en steden gekoerst. In de rubriek ‘De vergeten kortebaan’ duiken we de historie in en gaan we op zoek naar de plekken waar ooit de beste sprinters van Nederland door de straten denderden. In deel 12 : Breezand.

De kortebaan van Breezand was in 1984 een resultaat van de groei die de kortebaansport vanaf de beginjaren ’80 doormaakte. De NDR hanteerde ruim 25 jaar lang een regel die een maximum van zestien kortebanen per seizoen voorschreef. Nadat in 1979 schoorvoetend een zeventiende kortebaan werd toegestaan (Rotterdam) was het hek van de dam. In 1981 werd er op twintig plaatsen gekoerst; in 1984 op 24. In 1988 stonden zelfs 28 kortebanen op de kalender.

Gedurende elf seizoenen koerste Breezand begin oktober, vaak als de op één na laatste kortebaan van het seizoen, vlak voor ’t Zand. Alleen in 1986 en 1988 nestelde Nieuwerkerk aan den IJssel zich op de kalender tussen de twee dorpen in de kop van Noord-Holland. Dat betekende dat er als afsluiting van het seizoen drie koersen in één week werden verreden. Breezand op maandag, Nieuwerkerk vijf dagen later op zaterdag en weer twee dagen later de koers over de Keinsmerweg in ’t Zand.

Weggespoeld

Kortebanen die tijdens de herfst worden verreden, kennen een verhoogd risico op slecht weer. Ook Breezand had met de nodige regen te kampen. De eerste drie edities verregenden en in 1990 moest zelfs vlak voor de start een geheel nieuwe baan worden aangelegd aangezien het zand vlak voor de eerste start bleek te zijn weggespoeld.

De eerste winnaar van Breezand was Walele du Bois, getraind door Jan Hoejenbos, die met Guus Knijnenburg (op de foto bij zijn afscheid naast Aad Pools) op de sulky na Lisse zijn tweede kortebaan op rij won. Knijnenburg reed ook krachtpatser Uncrowned, na Zarah Alki de meest succesvolle sprinter van de jaren ’80, naar de derde plaats. Knijnenburg zou uiteindelijk drie keer winnen in Breezand, daarover later meer.

Omdat Jos Oorthuysen in 1986 door een schorsing niet mocht koersen, nam Bert van Dooyeweerd plaats achter Zaffra Voltary die in Breezand haar derde kortebaan van dat seizoen won. De Nevele Impulse-nazaat won een week later (dit keer weer met Oorthuysen op de sulky) ook de laatste koers van het jaar in ’t Zand.

Uit handen

Bobo Buitenzorg was de sterke winnaar van de editie in 1990. De ruin van trainer en pikeur Siem Hartman was de absolute smaakmaker van het seizoen en won dat seizoen in Voorschoten, Beverwijk, Roden en de twee laatste koersen van het seizoen in Breezand en ’t Zand. Het was dan ook geen wonder dat Bobo Buitenzorg met een straatlengte voorsprong de titel ‘Kortebaanpaard 1990’ opeiste.

Twee keer kwam het voor dat de winnaar van de kortebaan in Breezand halverwege de middag van pikeur wisselde. De eerste keer was in 1991. Rob de Vlieger startte in Breezand onder andere met Desperado, met vijf overwinningen de beste sprinter van dat seizoen, maar kon niet voorkomen dat zijn rol al na één omloop was uitgespeeld. Doordat Aad Pools met zijn twee deelnemers Zarathoestra en Expo Buitenzorg tegen elkaar lootte tijdens de tweede omloop, mocht De Vlieger in de herkansing. Pools koos voor laatstgenoemde, maar Expo Buitenzorg gaf er tweemaal snel de brui aan en sprong twee keer weg. Zarathoestra mocht door en klopte na een spectaculaire finale, die door een dead-heat maar liefst vier ritten duurde, de driejarige Flying Ricardo met Jan Wagenaar. Het was de laatste keer dat een driejarige deelnemer op de kortebaan een finale haalde. De als derde gefinishte Daytona Mazda met Ron van Gent was de verrassing van de middag met een plaatsuitbetaling van 82,20 gulden.

Twee jaar later gaf Manus Bouwhuis de latere winnaar uit handen. Tijdens de derde omloop lootte hij met zijn twee paarden, de als favoriet gestarte Griffy Sunshine en Grolsch B, tegen elkaar. Ruud Pools nam plaats achter de ruin van Peter Veldink en won de koers door met Grolsch B tijdens de finale Elisa Tornado met Jan Wagenaar te verslaan.

Ido Baldwin

De laatste twee edities van Breezand werden gewonnen door Guus Knijnenburg, die in 1984 ook al de eerste editie had gewonnen. Zijn overwinning met Jenny Bowler in 1994 was geen verrassing, zijn zege een jaar later met Ido Baldwin was dat wél. Tijdens zijn eerste drie starts dat seizoen had de toen vierjarige ruin niets kunnen uitrichten, en het vertrouwen in de pupil van eigenaar Nico Dekker was gedaald tot het nulpunt.

In een artikel over de loopbaan van Ido Baldwin in Draf&Rensport keek Dekker in 2001 nog eens terug naar de eerste koersen van zijn troef op de kortebaan. “Trainer Hugo Langeweg zag aanvankelijk niets in de reis naar Breezand. ‘Die grote, slappe knol? Wat moeten we daar nou mee op de kortebaan doen?’ Maar afijn, hij liet zich ompraten en wij naar Breezand. Guus Knijnenburg moest hem rijden. Gelachen dat we hebben. ‘Hij wil helemaal niks, dat enge grote dier’, zei Guus in eerste instantie in plat Haags. Maar toen hij twee omlopen mazzelig was doorgekomen, begon hij het te leren, die grote slappe van ons.”

Ook Knijnenburg kwam aan het woord. “Het was een geweldig paard, maar vreselijk lastig. Tegen het gekke aan eigenlijk. Bij de start nam hij twee van die grote ramen en weg was hij. Het meisje dat hem verzorgde had hem in Breezand voor twee gulden winnend gespeeld. Van de opbrengst heeft ze nieuwe schoenen gekocht.”

Die schoenen zullen er ongetwijfeld fraai hebben uitgezien, want de totalisator tikte die middag per ingelegde gulden 104,60 gulden af. Voor Ido Baldwin bleek de zege in Breezand de opmaat voor een fantastische loopbaan. Tussen 1995 en 2005 startte hij maar liefst 115 keer en boekte twaalf overwinningen. Daarmee was hij sinds Wala begin jaren ’60 het eerste paard dat de grens van tien zeges slechtte. Verschillende toppikeurs zoals Robin Bakker, Lindsey Pegram en Wim van der Mespel leerden het kortebaanvak aan de hand van deze geweldige sprint-grootmeester. Ido Baldwin zal daarom blijvend tot de grootsten allertijden behoren.

Erelijst Breezand

1984	Walele du Bois	Guus Knijnenburg
1985	Yorker W	Manus Bouwhuis
1986	Zaffra Voltary	Bert van Dooyeweerd
1987	Valeureux	Jacques Geluk
1988	Yessie Prinses	Aad Pools
1989	Adonis V	Cees de Leeuw
1990	Bobo Buitenzorg	Siem Hartman
1991	Zarathoestra	Aad Pools/Rob de Vlieger
1992	Dominique	Cees Imming
1993	Grolsch B	Manus Bouwhuis/Ruud Pools
1994	Jenny Bowler	Guus Knijnenburg
1995	Ido Baldwin	Guus Knijnenburg