22 maart 2018 09:25

Vanaf 1932 wordt er gekoerst onder de vlag van de Kortebaanbond. Sinds de oprichting van dit overkoepelende orgaan werden er ruim 2100 kortebanen verreden. Welke pikeur won er de meeste? In de rubriek ‘de Top 100 der pikeurs’ kijken we terug op 86 jaar kortebaanhistorie en beantwoorden deze vraag. In deel 5 de nummers 25 tot en met 16, de pikeurs met 22 tot 34 overwinningen.

In dit gedeelte van de ranglijst vinden we de twee meest succesvolle vrouwelijke pikeurs terug. Marian den Dubbelden was op 24 september 1986 de eerste vrouw die een kortebaan won. Met Perry Anjo won ze tegen een winnende uitbetaling van 203,40 tegen één de kortebaan van Roden. Amper een jaar later kreeg ze met Stien Vos een opvolgster. De leerlingpikeur, destijds in dienst bij Aad Pools, won tijdens haar debuut in Wognum met Volspeed G (zie video). Vos won ook een tweede keer; in 1992 met Claudia’s Dream in Venhuizen. Sandra Winkelman was in 1996 de derde die raak schoot. Met Chapman won ze de kortebaan van Purmerend.

Volspeed G won naast Gorredijk ook de kortebaan van 1987 in Wognum.

Het lukte het hierboven beschreven trio niet om een blijvende plek te veroveren op de kortebaan. In dat opzicht is Lindsey Pegram (nr. 18) de eerste vrouw geweest die uitgroeide tot een vaste waarde. Bij toeval werd ze op de ochtend van de kortebaan van Stompwijk in 1999 gekoppeld aan Ido Baldwin. Zonder dat ze ook maar enig idee had hoe een kortebaan in zijn werk ging, liep het gelegenheidsduo de ene na de andere tegenstander naar huis en won. Het bleek het startsein van een dusver prachtige loopbaan op de kortebaan, waar ze in eerste instantie als leerlingpikeur (drie kampioenschappen op rij), daarna op eigen benen als trainster en momenteel als catchdriver prachtige overwinningen boekt.

Meubilair

Ook Manon Pools (nr. 16) behoort inmiddels tot het meubilair op de kortebaan en is sinds enkele seizoenen de nummer één pikeur van het roemrijke entrainement van haar vader Aad Pools. De kortebaanloopbaan van Pools begon minstens zo spectaculair als die van Pegram. Jarenlang had ze uitgekeken naar de dag dat ze haar eerste kortebaan mocht rijden en op 16 september 2004 was het eindelijk zover. Met Lino Hawai verpulverde ze de concurrentie en zette haar debuut om in een glanzende overwinning.

Pools maakte echter pas echt naam met Viva’s Limburgia. De energieke ruin was absoluut niet de gemakkelijkste, maar met Pools op de sulky transformeerde hij in één van de allerbeste kortebaners die er ooit in Nederland heeft rondgelopen. Viva’s Limburgia won maar liefst zestien kortebanen, waarvan veertien met Manon Pools op de sulky.

Of de draver Welmoed ook tot die absolute klasbakken uit het verleden behoort, zal voor altijd gissen blijven. Qua aantal overwinningen heeft de pupil van trainer en eigenaar J.K. van Gosliga (nr. 19) zich genesteld tussen Allouez (49 zeges) en O Marijke (24 zeges), maar qua prijzengeld blijft Welmoed ver achter bij deze twee kortebaanlegendes. Van Gosliga was met zijn draver met name actief tijdens kortebanen in Friesland, waar de concurrentie gering was en er gestreden werd om een eerste prijs van veertig gulden. In bijvoorbeeld Zaandam, waar de echte professionals aan de start verschenen, leverde een overwinning duizend gulden op. Zo liep Welmoed in 1936 dertien finales en verdiende dat seizoen in totaal 345 gulden. Our Dream liep dat seizoen ter vergelijking ook dertien finales, maar kwam uit op een totaal aan prijzengeld van 2.565 euro. Het is appels met peren vergelijken; feit blijft dat J.K. van Gosliga zich tweeëndertig keer als winnaar liet huldigen.

Rotzak

Net na de Tweede Wereldoorlog bracht Luut Ensing (nr. 20) Dutch Hanover in de baan. De hengst was op de langebaan de beste van zijn jaargang en bracht het op de kortebaan tot veertien overwinningen. Een knap aantal, zeker gezien het feit dat Dutch Hanover het regelmatig op moest nemen tegen sprintkanonnen als Allouez, Laetare A en Abdullah Scott. Ensing scoorde tijdens zijn loopbaan op de kortebaan ook met Sister Patrick H, waarmee hij in 1934 vijf kortebanen won.

Tijdens die jaren waren ook Jan Vergay (nr. 24) en Jan van Leeuwen sr. (nr. 22) graag geziene gasten op de kortebaan. Vergay leefde voor en verdiende zijn brood met de sprintkoersen over driehonderd meter; de langebaan kwam voor Vergay op de tweede plaats. Hij hield stand tijdens de slechte jaren die de drafsport kende toen de totalisator werd verboden. Toen deze in 1949 weer terugkeerde op de banen, was Vergay echter de zestig al gepasseerd en profiteerde hij slechts deels van de wederopstanding van de drafsport. Vergay had met Aura V in 1937 en 1938 een bovengemiddelde sprinter tot zijn beschikking en begin jaren ’50 scoorde hij regelmatig met Louis FH.

Van Leeuwen sr. was de vader van Jan van Leeuwen jr. en werd ook wel ‘Jan met de gouden handjes’ genoemd. Toen de Kortebaanbond werd opgericht had Van Leeuwen al een heel drafsportleven achter zich liggen, maar desondanks staat hij met 26 overwinningen nog behoorlijk hoog genoteerd. Van Leeuwen sr. was een winnaar pur sang en liet zich de wet niet voorschrijven, getuige de anekdote van zijn zoon in het boek ‘Hoop en glorie in de drafsport’ van de hand van Wim Hornman. “Zo was er eens een kortebaan in Oudeschoot in Friesland. Hij ging er een dag tevoren vanuit Amsterdam heen. De voorzitter daar was de burgemeester en die was tevens starter. ’s Avonds zit mijn vader met hem een borreltje te drinken en zegt tegen die man: “Dat paard van mij is wel eens moeilijk bij de start en daarom moet u pas schieten als ik ‘ja’ geknikt heb. Afgesproken?” Die burgemeester was een Fries en hield zijn woord en pa wint natuurlijk de koers. Maar die burgemeester snapte achteraf bliksems goed dat hij was bedonderd. Hij reikte de prijs dan ook niet zelf uit, maar fluisterde tijdens het diner: “Ik wil je nooit meer zien, Van Leeuwen, rotzak die je bent.”

Opvolging

Siem Hartman (nr. 22) leerde het vak van Piet Strooper, Arie Tesselaar, Tom Kooyman sr. en Joepert Blokdijk en begon op twintigjarige leeftijd voor zichzelf. Tussen 1969 en 1979 huisde zijn entrainement in Schagerbrug, totdat hij naar Lelystad vertrok. Hartman ontwikkelde zich zowel op de lange- als de kortebaan tot een succesvolle trainer en pikeur. In 1981 sleepte hij mede dankzij de dadendrang van Ravenna (goed voor vier overwinningen dat seizoen) het kampioenschap bij de pikeurs binnen. In 1990 stond hij aan de basis van de successen van de buitengewoon sterke Bobo Buitenzorg, die dat seizoen vijf keer won.

Wanneer mannen als Aad Pools, Cees Imming, Cees Hetteling en Hans Bot ooit stoppen, hoeven zij zich geen zorgen te maken over hun opvolging. Met (relatief) jonge trainers als Frans van der Blonk (nr. 25) en Rob de Vlieger (nr. 20) is de toekomst van de kortebaan en de drafsport in het algemeen verzekerd. Van der Blonk was jarenlang de rechterhand van zijn vader Andries, maar is inmiddels al een aantal jaren de onbetwiste nummer één op stal. Zijn eerste overwinning op de kortebaan boekte hij als leerlingpikeur met Kibo Wix, die tijdens de kortebaan van Purmerend in 2001 gerenommeerde sprinters als Mister Diamond en Mr Postman voorbleef. Zijn tweede overwinning liet even op zich wachten, maar sloeg in als een bom. Met Derek Effe verraste hij in 2007 opnieuw in Purmerend vriend en vijand en kroonde zich tot Nederlands kampioen. Vanaf dat moment heeft Van der Blonk zijn plekje tussen de kortebaanelite veroverd en is vrijwel elk seizoen goed voor één of meer overwinningen.

‘Mister Duindigt’

Rob de Vlieger loopt al wat langer mee. De trainer uit Zwaanshoek komt uit een roemrijk drafsportgeslacht en boekte op de langebaan inmiddels al grote internationale successen. Op de kortebaan was hij met name tijdens de jaren ’90 en ’00 bijzonder succesvol. Desperado kroonde zich tot de beste kortebaner van 1991, een titel die Enjoy Buitenzorg twee jaar later op een haar na miste. Net na de milleniumwisseling had hij met Nandoe Enzelens de beschikking over een grandioze kortebaner, die maar liefst 24 finales haalde en in 2004 het klassement ‘Kortebaner van het Jaar ‘ won. Zijn laatste overwinning als pikeur behaalde De Vlieger in 2007 met Utah Alki in Warmond. Als trainer behaalde De Vlieger in de daaropvolgende jaren successen met Ulliano Way, Willie Luciano en Tamburini.

Tenslotte aandacht voor één van de grootste pikeurs die ons land rijk is geweest: Jan van Dooyeweerd (nr. 16). Tussen 1956 en 1962 had hij zijn entrainement op Duindigt voordat hij naar de Spieringsweg in Zwaanshoek verhuisde. Desondanks groeide hij uit tot ‘Mister Duindigt’ en speelde hij een prominente rol tijdens de hoogtijdagen van de vaderlandse drafsport. Tussen 1961 en 1972 kroonde hij zich vijf keer tot kampioen bij de pikeurs op de langebaan. Tijdens zijn lange loopbaan boekte hij 2.251 overwinningen en liep hij zo’n zes miljoen gulden aan prijzengeld bijeen. Hoewel hij niet bekend stond als een kortebaanpikeur, reed hij in deze discipline een indrukwekkende erelijst bij elkaar. Zo won hij vier keer het Nederlands kampioenschap; net zo vaak als bijvoorbeeld Jan Wagenaar jr. of Ruud Pools. Met Youthful Nora Spencer boekte hij de meeste successen, maar ook met Quirinus en Ynno Con Dios was hij bijzonder succesvol. In 2005 werd Van Dooyeweerd, ondanks een blakende gezondheid, op zeventigjarige leeftijd getroffen door een hartstilstand en overleed. Het tragische nieuws haalde zelfs het NOS-journaal.

16.	Jan van Dooyeweerd sr. (1956-1982) (Quirinus 5x, Q Bascom, Ynno Con Dios 4x, Youthful Nora Spencer 6x, Zec, Antha Thelma 4x, Cromwell W 3x, Diogen 2x, Hannibal 2x, Godfried van S, Gay Rodney, Leone B, Marinus Carlos, Paarl D, Sovereign)	34
	Manon Pools (2004-2016) (Lino Hawai, Dr. Snuggels 2x, Adonis Guard 3x, Rich Born Dean, Viva’s Limburgia 14x, Apella Cane 3x, Tarzan Weber, Umberto, Watch this Diamond, Prince of Moor, Ton Jeu, Blackpearl Trans R 3x, Sammarco, Sander LB)	34
18.	Lindsey Pegram (1999-2017) (Ido Baldwin, Jollification, Mister Diamond 3x, Porsto R 4x, Ubina Limburgia 2x, Timothy’s Way, Volann d’Orange, Yke Starlake 3x, Kakao d’Arline, Zero Option Lane 5x, Umberto 2x, Cash Hammering, Classic Groenhof, King, Calistokingsdeep 2x, Southwind Raptor 4x)	33
19.	J.K. van Gosliga (1934-1942) (Welmoed 32x)	32
20.	Luut Ensing (1932-1949) (Sister Patrick H 9x, Our Uhlan B, Fanfare, Princess 3x, A Farm Relief 2x, Dutch Hanover 14x, Fille de Flandre)	31
	Rob de Vlieger (1991-2007) (Desperado 5x, Enjoy Buitenzorg 4x, Galant Quick 2x, Flash Yankee, Greet Buitenzorg, Neveles One 2x, Iron Buitenzorg, Jimmy Scimitar 2x, Nandoe Enzelens 4x, Maestro Vica 4x, Utah Alki 5x)	31
22.	Siem Hartman (1977-1991) (Opium 4x, Never Last, Ravenna 4x, Oona Olivier, Permano, Tineke H, Vaarwel Fortuna, Tapystilongbeach 2x, Top van Hanegem, Urwind Brewer, Vera Westlandia 2x, Bobo Buitenzorg 6x, Ditha O)	26
	Jan van Leeuwen sr. (1932-1944) (Uniform, Otelha 5x, Marie P 2x, Anna Bradford’s Guy, Xuthus, Vitesse SW 6x, Sister Bond, Maya Toddington 7x, Welkom, Harras)	26
24.	Jan Vergay (1932-1954) (Grettchen H 2x, Miss Zelda Peter, Fatima, Northernman B, Up to date, X Smiling 5x, Aura V 7x, Absyrtus 2x, Lycurgus, Louis FH 4x)	25
25.	Frans van der Blonk (2001-2017) (Kibo Wix, Derek Effe 2x, Wannabelikechanna, Diamond Wood, Andrea Swagerman 6x, Co Swagerman 5x, Zenito Hanover 2x, Fleur Swagerman 3x, Dutch Buitenzorg)	22

(tussen haakjes het jaartal van de eerste en laatste overwinning)