15 mei 2019 16:13

Bij de paardensport gaat nagenoeg alle aandacht uit naar de paarden, de trainers en pikeurs. Logisch natuurlijk. Maar wat is een koers zonder publiek langs de baan? Helemaal niets! Daarom gaat de redactie van Kortebaandraverijen.nl op zoek naar de verhalen van de mensen achter de hekken. Wie zijn deze vaste volgers van de kortebaan en waarom staan ze daar? Wij zoeken het uit. In deze derde aflevering de familie Swagerman uit Andijk.

Klaas en Annie Swagerman, je kent ze vast. Of in ieder geval Annie dan. Ze is fanatiek en er altijd als de kippen bij voor een huldiging van één van hun paarden. In 2012 is het voor het eerst raak op de kortebaan. Andrea Swagerman wint in zijn zesde start de koers in Hoofddorp. In de finale klopt de dan vijfjarige ruin gereden door Frans van der Blonk verrassend de tot dan toe onverslaanbare Blackpearl Trans R met Aad Pools. De vierjarige wondermerrie van ‘mister kortebaan’ won vier keer op rij. Maar met vijf meter ontheffing trekt de pupil van trainer Andries van der Blonk ditmaal aan het langste eind.

Al snel blijkt Andrea Swagerman geen eendagsvlieg. In Purmerend bewijst de door de familie Swagerman zelf gefokte ruin het ook vanaf de basisafstand te kunnen. Tegenstander in de finale is wederom Blackpearl Trans R, die ook nu genoegen moet nemen met de tweede plaats. Op de kortebaan is ‘Het tijdperk Swagerman’ aangebroken. In drie jaar tijd mag Annie dertien keer aantreden voor de huldiging, zes keer met Andrea en zeven keer met Co Swagerman. Na een jaar zonder zeges is de familie in september 2016 weer helemaal terug. Na een tweede plaats in Heemskerk wint de vierjarige Fleur Swagerman achtereenvolgens de kortebanen van Purmerend, Enkhuizen en Medemblik. Daarna is de koek op.

Eén van hun meest memorabele overwinningen: Andrea Swagerman wint Purmerend in 2012.

Liefde

Op bezoek in Andijk blijkt pas hoe diep de liefde voor de paardensport zit. “Dat is Joep Swagerman”, wijst Annie op de kleinste van de zes paarden in de wei die op ons af komt lopen. “Nadat zijn moeder is overleden heb ik hem zelf met de fles grootgebracht. Dan krijg je wel een speciale band. Joep is dan ook mijn lieveling.” Annie verzorgt de paarden en houdt de stallen schoon. Dat het ook wel eens mis kan gaan heeft ze laatst aan den lijve ondervonden. “De paarden waren wild. Plotseling sprong er één tegen mij aan waardoor ik viel. De ambulance moest eraan te pas komen. Gelukkig is het uiteindelijk allemaal goed afgelopen, maar sindsdien durf ik niet meer zo. Ik ben continu op mijn hoede.”

“Paarden hebben een eigen karakter”, neemt Klaas het gesprek over. “Als je niet oppast, lopen ze zo over je heen”, zegt hij met een knipoog. En Klaas kan het weten. Als fokker heeft hij ondertussen zo’n tachtig paarden op zijn naam staan. Ooit kwam hij met een vriend voor het eerst op Duindigt. Klaas was meteen verkocht. In 1983 kocht hij blind de toen tweejarige Ypsilon Fortuna. “Dat paard had een varkensbek”, lacht Klaas. “Mijn omgeving raadde mij af om in de paardensport te gaan vanwege de slechte reputatie. Maar het liep helemaal anders.”

Fokken

“Het fokken begon met enkele paardjes. Ik kocht Nathalie Fortuna, de moeder van Zonnestraaltje. Eeltje Swagerman was in 1987 mijn eerste veulen van haar”, vervolgt Klaas zijn verhaal. “Maar op het hoogtepunt hadden we hier thuis achttien paarden staan, waarvan zes fokmerries. Toen was het pas druk”, vult Annie aan. Zij verscheen twintig jaar geleden in het leven van Klaas en trok bij hem in. Beiden waren al eerder getrouwd. De dochter van Annie had een rijpaardje, een Shetlander. Annie was dus een beetje bekend met paarden. “Maar als ze hier thuis geboren worden, heb je er een heel andere band mee.”

Het eerste succesvolle paard is de in 2001 geboren Topper Swagerman. Tussen 2004 en 2009 komt de ruin 174 keer in actie en behaalt 14 overwinningen. Aan het einde van zijn carrière bedraagt zijn winsom meer dan 17.000 euro. Topper bezorgt Klaas, die zelf regelmatig als amateur en liefhebber op de sulky stapt, zijn eerste van nu in totaal drie overwinningen. In september 2007 wint hij op de grasbaan van Leek. “Topper was een heel makkelijk paard en niet te stoppen. Hij paste goed bij mij”, aldus Klaas die zichzelf ‘een talentloze pikeur’ noemt. “Ik was eerst eigenaar/rijder, maar ben nu amateur. Tussen de profs had ik eigenlijk niets te zoeken. Ik heb te veel tijd nodig en ben dan vaak te laat met naar buiten trekken. Jongens als Jaap van Rijn en Robin Bakker zijn uitzonderlijk goed. Dat talent is niet aan te leren, al dacht ik daar vroeger anders over.”

Tevreden

De familie Swagerman heeft altijd twee trainers gehad, Tjitse Smeding en Andries van der Blonk. Tegenwoordig staan de paarden allemaal in training bij het entrainement van vader Andries en zoon Frans. “Wij zijn daar heel tevreden over”, aldus Klaas. “Bovendien weet Frans als pikeur uit matige paarden nog resultaat te halen. Hij maakt weinig fouten. Zij hebben voor ons de Sweepstakes gewonnen en de Fokkers Trofee. En dan natuurlijk die mooie jaren op de kortebaan. We hebben veel aan hen te danken.”

Want mooi was het voor de familie Swagerman de afgelopen jaren op de kortebaan. Eerst Andrea en Co, met als hoogtepunt Sassenheim 2014 waar ze in de finale tegenover elkaar stonden. En twee jaar later de trilogie van Fleur. Het kon niet op. “Die prestatie van Fleur is bijzonder”, aldus Klaas. “Niemand geloofde in haar”, vult Annie aan. “Ik heb bij Van der Blonk wat moeten zeuren om haar op de kortebaan te krijgen”, neemt Klaas het woord weer over. “Dan is het toch fantastisch als het zo uitpakt.”

Unieke reeks

“Maar normaal bemoeien we ons nergens mee”, haast Klaas zich te zeggen. “Andries en Frans regelen alles prima. Wij willen alleen altijd starten in Enkhuizen en Medemblik, toch een beetje onze thuiswedstrijden.” Annie heeft een andere favoriete kortebaan. “Ik vind Purmerend heel gezellig. Voorzitter Jan Kuiper heeft daar de zaken prima voor elkaar.” Annie stelt dat haar voorkeur los staat van de overwinningen. In 2012 won Andrea, in 2014 Co en in 2016 mocht Fleur de ereronde over de Nieuwstraat lopen. “Een unieke reeks natuurlijk”, beaamt ook Annie. “Wij hebben alle beelden op cd-rom en kijken de kortebanen regelmatig terug.”

Gek genoeg gaat hun voorkeur uit naar de langebaan. “Kortebanen is een jurysport. De langebaan is eerlijker. Daar draait het altijd om de beste paarden”, verklaart Klaas zich nader. “Kortebaandraverijen vind ik meer kermiskoersen. Het is volksvermaak en heeft minder met de sport van doen. Veel hangt van toeval aan elkaar.” Klaas doelt daarmee vooral op de loting. “In de loop der jaren zijn er wel zaken verbeterd, maar lang niet genoeg. Bovenmodale paarden als Blackpearl Trans R, Barbert, Andrea en Co winnen zelden nog een kortebaan en met de huidige regelgeving gaat dat waarschijnlijk ook niet meer gebeuren.”

Uitje

“Maar we zijn wel steeds meer van de kortebaan gaan houden”, vult Annie aan. “Net als de grasbaankoersen zien wij de kortebaan als een uitje. We nemen de zomerstoelen en de koelbox altijd mee. Het is meestal gezellig.” Klaas geniet vooral van de koersen met eigen belangen. “En zeker niet vanwege het financiële aspect. Maar het is toch mooi als je zelf paarden kan fokken en beleren en ze vervolgens door het trainen stapje voor stapje beter ziet worden”, legt hij uit. “En winnen is zo kicken”, gaat Annie nog een treetje hoger. “Dan denk ik, zo dat hebben we toch maar weer geflikt.”

Annie is inmiddels 67 en Klaas is net de 70 gepasseerd. Hoe lang denken zij nog door te gaan? “Samen met mijn broers Co en Henk run ik Swagerman Wonen in Bovenkarspel. Dat bedrijf hebben we ooit met onze vader opgezet. Wij verkopen meubels, tapijt en gordijnen. Zolang we de winkel hebben ga ik ook door met de paarden en mijn duiven. De paarden doe ik samen met Co. De postduiven doen we met z’n drieën”, aldus Klaas. “Weet je trouwens dat daar meer geld in omgaat dan in de paardensport?” stapt hij naadloos over op zijn andere hobby. “Er gaan wel duiven voor twee ton naar Azië.”

Tandje minder

Van Annie, die zelf nog fanatiek kaart, driemaal in de week tennist en de moestuin verzorgt, mag het allemaal wel een tandje minder met de hobby’s van Klaas. “Ik zie je in de zomermaanden eigenlijk alleen maar op de koers”, zegt ze gekscherend. Het zegt alles over het drukke leven van de familie Swagerman. Maar als de voortekenen niet bedriegen zal alles voorlopig nog wel even bij het oude blijven. De beloftes van Klaas ten spijt. Hij neemt daarbij de lange werkdagen maar wat graag op de koop toe.

Resteert ten slotte de vraag of Hannie Swagerman in staat is de unieke reeks van Andrea, Co en Fleur nog een vervolg te geven. “Hannie heeft zoveel talent, maar doet er weinig mee”, aldus Klaas. “Ze kan zo hard lopen. Maar wie weet. Andries van der Blonk heeft Dutch Buitenzorg uiteindelijk ook vlak gekregen.” Bij een eventuele huldiging zien we Klaas in ieder geval niet. “Daar ben ik veel te emotioneel voor.”

Tekst en foto’s: Ruud de Groot